หมวดหมู่: สุขภาพ

โควิดสายพันธุ์ “XBB.x” และ “BQ.1.1” ทำไมวิ่งนำตัวอื่นๆ

อัปเดตความรู้เกี่ยวกับไวรัสสายพันธุ์ ย่อยที่ระบาดทั่วโลก ปุจฉาสำคัญเหตุไฉนไวรัสโควิดสายพันธุ์ “XBB.x” และ “BQ.1.1” ทำไมวิ่งนำตัวอื่นๆ?

งานวิจัยล่าสุดจากทีมงานเนเธอร์แลนด์ลงใน The Lancet Microbe เมื่อกลางเดือนที่ผ่านมาชี้ให้เห็นว่า XBB.1 และ BQ.1.1 นั้นมีการกลายพันธุ์ไปจากไวรัสโควิดดั้งเดิมที่เคยระบาดมาก่อนไปมาก

จึงไม่แปลกใจที่มีลักษณะการดื้อต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีนและจากที่เคยติดเชื้อมาก่อนอย่างมาก และเป็นเหตุผลสำคัญเรื่องหนึ่งที่ทำให้เกิดการติดเชื้อกันในคนจำนวนมาก ทั้ง “ติดเชื้อใหม่” และ “ติดซ้ำ”

กรณี “BQ.1.1 ที่มีการระบาดเยอะในอเมริกาและยุโรป เหตุใดจึงกำลังโดนแย่งพื้นที่จาก XBB.1.5”

ข้อมูลจาก UKHSA (11 มกราคม 2566) ทำการวิเคราะห์ให้เห็นว่าเมื่อเทียบกันตัวต่อตัวแล้ว XBB.1.5 นั้นมีอัตราการขยายตัวของการระบาดสูงกว่า BQ.1.1 อย่างมากราว 40%

นอกจากนี้ที่ต้องจับตามอง เพราะ…มาแบบเงียบๆในหลายประเทศแถบยุโรปคือ CH.1.1 ซึ่งมีอัตราการขยายตัวของการระบาดสูงกว่า BQ.1.1 เช่นกัน แต่ยังน้อยกว่า XBB.1.5

ในขณะที่สายพันธุ์อื่นๆที่ระบาดเยอะในบางประเทศ เช่น BF.7 ในจีน อัตราการขยายตัวของการระบาดน้อยกว่า BQ.1.1 จึงเป็นอีกเหตุผลหนึ่งที่อธิบายให้เราเข้าใจปรากฏการณ์ระบาดของสายพันธุ์นี้ว่าน่าจะมาจากเรื่องจำนวนคนที่ติดเชื้อสายพันธุ์นั้นๆ

พฤติกรรมการป้องกันตัว รวมถึงระดับภูมิคุ้มกันจากวัคซีนที่ใช้และเงื่อนเวลาในการฉีดและกระตุ้น ไม่ใช่แค่เรื่อง “สายพันธุ์” แต่เพียงอย่างเดียว…ยิ่งมีการเดินทางเข้ามาจากต่างประเทศจำนวนมากโดยสัดส่วนติดเชื้อมาก ย่อมส่งผลกระทบตามมาในแง่ความเสี่ยงของการระบาดที่จะปะทุขึ้นในพื้นที่ได้

พุ่งเป้าไปที่ “ความรุนแรงของ BQ.1.1” ข้อมูลจาก UKHSA ได้นำเสนอผลวิเคราะห์เรื่องนี้ โดยเปรียบเทียบผู้ติดเชื้อ BQ.1.1 จำนวน 2,585 คน และที่ติดเชื้อ BA.5 จำนวน 8,112 คน พบว่ามีอาการป่วยรุนแรงจนต้องเข้ารักษาตัวในโรงพยาบาลไม่แตกต่างกันนัก

โดย BQ.1.1 จะมีความเสี่ยงป่วยรุนแรงมากกว่า BA.5 ราว 6% แต่ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนเรื่องความรุนแรงของ XBB.1.5 นั้น ยังไม่มีข้อมูล คงต้องคอยติดตามกันอย่างใกล้ชิด

ภาพสะท้อนการระบาดในประเทศ “ญี่ปุ่น”…แนวโน้มการติดเชื้อรายวันชะลอตัวลง แต่จำนวนเสียชีวิตรายวันนั้นยังสูงมาก …การระบาดในญี่ปุ่นนั้นสะท้อนให้ไทยเราจำเป็นต้องระมัดระวัง เพราะตัวขับหลักน่าจะมาจากความแออัดของประชากรและกิจกรรมเดินทางท่องเที่ยว

แม้อัตราการฉีดวัคซีนจะสูง แต่ก็ติดกันมาก ป่วยกันมาก และเสียชีวิตกันมากได้

โดย…ญี่ปุ่นนั้นเป็นกรณีศึกษาที่ชัดเจนว่าระลอกที่ 8 ล่าสุดนั้นหนักกว่าทุกระลอกที่เคยผ่านมาทั้งหมด

ข้อมูลข้างต้นนี้สะท้อนความเป็นจริงที่ว่า…ความเชื่อเรื่องไม่ต้องกังวลเพราะไวรัสอ่อนลง และคนแข็งแกร่งจากภูมิคุ้มกันของวัคซีนหรือเคยติดเชื้อมาก่อนนั้น…“ไม่จริง” จำเป็นต้องป้องกันตัวสม่ำเสมอในสถานการณ์ที่เหยียบคันเร่งเศรษฐกิจโดยอาศัยการท่องเที่ยวที่มีจำนวนคนมาก กิจกรรม สถานที่เสี่ยงที่เพิ่มมากขึ้น

แอบมองสายพันธุ์ที่นำการระบาดในแต่ละประเทศ…โดยรวมแล้วทั่วโลก BQ.1.1 ยังครองสัดส่วนที่สูงสุด และพบว่า XBB.1.5 ที่มีการระบาดขยายตัวขึ้นอย่างรวดเร็วจากอเมริกาไปสู่ 38 ประเทศ

อย่างไรก็ตามมีหลายประเทศที่มีสายพันธุ์ย่อยที่ครองการระบาดในประเทศที่จำเพาะ เช่น ภูมิภาคเอเชีย…อินเดีย XBB, เกาหลีใต้ BN.1.3, ญี่ปุ่น BF.5, จีน BF.7, สิงคโปร์ XBB.1, ฮ่องกง CH.1.1, ฟิลิปปินส์ BA.2.3.20, ภูมิภาคโอเชียเนีย…ออสเตรเลีย XBF, BR.2.1, นิวซีแลนด์ CH.1.1 ภูมิภาคยุโรป…รัสเซีย CL.1

แนะนำข่าวสุขภาพเพิ่มเติม : หมอรามาฯ เผยอาการ

หมอรามาฯ เผยอาการ ฝีดาษลิง จาก 16 ประเทศ คล้ายซิฟิลิสจนหมอสับสนบางเคส

หมอเผยอาการหลังติดโรคฝีดาษลิง รวมข้อมูลจาก 16 ประเทศ พบมีผื่นส่วนใหญ่ในใต้ร่มผ้า และส่วนใหญ่เป็นแบบตุ่มหนอง ลักษณะคล้ายกับซิฟิลิส บางเคสหมอยังสับสน
โรคฝีดาษลิง กำลังเป็นโรคที่ทั่วโลกจับตา ซึ่งมีหลายประเทศแล้วที่เริ่มพบมีผู้ติดเชื้อ และหนึ่งในนั้นคือประเทศไทย พบหนุ่มวัย 27 ชาวไนจีเรีย ที่รู้ตัวว่าติดเชื้อขณะท่องเที่ยวอยู่ที่ จ.ภูเก็ต ก่อนจะหลบหนีการรักษาข้ามไปประเทศกัมพูชา จนมีรายงานว่าถูกจับกุมตัวได้แล้วเมื่อคืนที่ผ่านมา (23 กรกฎาคม 2565) ขณะที่ต่อมาองค์การอนามัยโลก (WHO) ได้ประกาศให้โรคฝีดาษลิง เป็นภาวะฉุกเฉินด้านสาธาณสุขระดับโลก

อ่านข่าว : จับได้แล้ว ! หนุ่มไนจีเรียผู้ป่วยฝีดาษลิง พบซ่อนตัวในอพาร์ตเมนต์ใกล้กรุงพนมเปญ

เกี่ยวกับเรื่องนี้ (22 กรกฎาคม 2565) ผศ. ดร.นพ.ปวิน นำธวัช อาจารย์ประจำภาควิชาระบาดวิทยาคลินิกและชีวสถิติ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ม.มหิดล ได้มีการให้ข้อมูลถึงลักษณะอาการ และการดำเนินโรคของโรคฝีดาษลิง ผ่านทวิตเตอร์@Pawin Numthavaj อ้างอิงจากรายงานของทีมนักวิจัยระหว่างประเทศที่มีการรายงานไว้ในงานวิจัยรวมรวมเคส 528 เคส จากการรายงานใน 16 ประเทศ ซึ่งรวบรวมจากการรายงานโดยสมัครใจของแพทย์ที่เจอโรค แล้วมาแชร์ลักษณะและรูปแบบเคสที่เจอกัน อาจจะไม่แสดงถึงลักษณะทั้งหมดที่จะเป็นไปได้ของโรค เนื่องจากอาจมีกรณีคนไข้ไม่ยอมมาตรวจที่โรงพยาบาล หรือไม่ให้ข้อมูล
กลุ่มผู้ป่วยที่พบจาก 528 เคส มีดังนี้…

– เป็นผู้ชาย 99 เปอร์เซ็นต์ และ Trans 1 เปอร์เซ็นต์

– Homosexual 96 เปอร์เซ็นต์

– HIV + 41 เปอร์เซ็นต์

– ชาวผิวขาว 75 เปอร์เซ็นต์

– มาพร้อมโรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์อื่น 29 เปอร์เซ็นต์

อาการหลัก ๆ ของโรคฝีดาษลิง

– มีผื่น 95 เปอร์เซ็นต์ (ในบริเวณใต้ร่มผ้า 73 เปอร์เซ็นต์ แขนขา 55 เปอร์เซ็นต์ และใบหน้า 25 เปอร์เซ็นต์) ส่วนใหญ่มีน้อยกว่า 5 จุด มีผื่นเกิน 20 จุดแค่ 11 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งผื่นส่วนใหญ่เป็นแบบตุ่มหนอง (Vesiculopustular) รองลงมาคือเป็นแบบหลุม (Ulcer)

– มีไข้ 62 เปอร์เซ็นต์

– มีต่อมน้ำเหลืองโต 56 เปอร์เซ็นต์

– มีอาการเจ็บคอ 21 เปอร์เซ็นต์

ทั้งนี้ แม้ส่วนใหญ่คิดว่าฝีดาษลิงจะติดจากการใกล้ชิดเวลาร่วมเพศ แต่บอกไม่ได้ว่าเพราะใกล้ชิด หรือติดทางเพศสัมพันธ์ แต่พบว่าในจำนวน 32 คน ที่ได้ตรวจ PCR ของไวรัสในน้ำอสุจิ พบไวรัสถึง 29 คน แต่ยังไม่สามารถตอบได้ว่าเป็นไวรัสจริง หรือซากไวรัส

สำหรับอาการและการดำเนินโรค พบว่ายังไม่มีผู้เสียชีวิต มี 13 เปอร์เซ็นต์ ต้องนอนโรงพยาบาลเพราะมีอาการปวดจากแผล อาทิ ผู้ป่วยมีแผลที่ทวารหนักแล้วอุจจาระไม่ได้ หรือมีบางรายติดเชื้อแบคทีเรียซ้ำซ้อนที่แผล ซึ่งฝีดาษลิงมีลักษณะคล้ายโรคจำพวก Syphilis จนบางเคสหมอที่ทำการรักษาถึงขั้นสับสนว่าเป็น Syphilis ก็มี